İran’da tutuklu 5 ABD vatandaşı cezaevinden çıkarılarak ev hapsine alınırken, ABD ve İran’ın esir takası ve Tahran’ın Güney Kore’de dondurulan 6 milyar dolarının serbest bırakılması konusunda anlaştıkları iddia ediliyor.
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü Adrienne Watson yaptığı yazılı açıklamada, ABD’nin 5 Amerikalıyı hapisten çıkarıp ev hapsine aldığına dair teyit aldıklarını belirtti.
“Bu umut verici bir adım olsa da, söz konusu ABD vatandaşları Siamak Namazi, Murad Tahbaz, Imad Sharki ve şu anda isminin gizli kalmasını isteyen 2 ABD’li ilk aşamada asla tutuklanmamalıydı.” Watson, durumu yakından takip etmeye ve bu konuda çalışmaya devam edeceklerini sözlerine ekledi.
Watson, tutukluların tamamen serbest bırakılması için müzakerelerin sürdüğünü ve sürecin hassas olduğunu vurguladı.
ABD ve İran medyası iki ülkenin esir takası yapacağını duyurdu.
Amerikan basınında yer alan bazı haberlere göre ABD ve İran, ABD’de tutuklanan birkaç İran vatandaşını İran’da tutuklu bulunan 5 Amerikalı ile takas etmek ve İran’ın bloke edilen 6 milyar dolarlık petrol gelirine erişimi konusunda anlaşmaya vardı.
Kaynaklara göre İran’ın Güney Kore’deki yaklaşık 6 milyar dolarlık varlığı Katar Merkez Bankası’ndaki bir hesaba aktarılacak.
Hesabın Katar hükümeti tarafından kontrol edileceği ve İran’ın sadece ilaç ve gıda gibi insani yardım malzemeleri için satıcılara ödeme yapmak için paraya erişebileceği belirtiliyor.
“Para transfer edilmeden tutuklular serbest bırakılmayacak”
İran’ın yarı resmi Tesnim Haber Ajansı da ilgili kaynaklara dayandırdığı haberinde Tahran-Washington ortasındaki esir mübadelesini doğruladı. Tesnim, İran’da bulunan 4 Amerikan vatandaşının serbest bırakılacağını, karşılığında ise ABD’de tutuklu bulunan en az 4 İran vatandaşının da serbest bırakılarak ülkelerine döneceğini yazdı.
Haberde, ev hapsine alınan Amerikalı mahkumların, İran’ın Güney Kore’de tuttuğu ve 6 milyar dolar olduğu belirtilen döviz kaynaklarının tamamı Katar’daki bir hesaba aktarılmadan serbest bırakılmayacağına dikkat çekildi.
Birkaç hafta sonra serbest bırakılabilirler
İran’da casusluk teziyle tutuklanan ABD vatandaşı Siamak Namazi’nin avukatı Jared Genser, başkent Tahran’daki Meskenin Hapishanesi’nde tutuklu bulunan 4 ABD vatandaşının tahliye edilerek ev hapsine alındığını Amerikan basınına duyurdu. .
Gözaltındakilerin ev hapsine alınmasının önemli bir gelişme olduğunu değerlendiren Genser, bunun tutukluların tamamen serbest bırakılması için ilk adım olmasını umduğunu söyledi.
Genser ise söz konusu ABD vatandaşlarının İran’ı fiilen terk edene kadar özgürlükleri konusunda “fazla iyimser” olmamaları gerektiği uyarısında bulunarak, “Buradan sonra ne olacağının garantisi yok.” mesajı vermişti.
Cezaevinden çıkan tutukluların İranlı yetkililerin gözetiminde bir kaç hafta otelde tutulacakları, ardından serbest bırakılacağı belirtildi.
Adı açıklanmayan bir kadın mahkum daha önce ev hapsine alınmıştı.
İran “casusluk” iddiasıyla tutuklandı
2015 yılında İran’a bir iş gezisinde gözaltına alındığı söylenen İran-ABD vatandaşı Namazi, “düşman bir devletle ilişkileri” ile suçlandı.
İş adamı ve çevreci kimliğiyle de kayıtlara geçen Müzik, 2018 yılında tutuklandı.
ABD Dışişleri Bakanlığı, Namazi, Sharki ve Tahbaz’ın haksız yere tutuklandığını savunuyor.
İran Dışişleri Bakanı, esir takasına hazır olduklarını açıkladı.
İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Buyruk Abdullahiyan, 8 Ağustos’ta herhangi bir ön kural olmaksızın ABD ile esir takasına hazır olduklarını söyledi.
Esir takasını bir “insani mesele” olarak gördüklerini ifade eden Abdullahiyan, “Sayı önemli değil ama Umman ve Katar üzerinden aylardır (İran ile ABD arasında) mesajlar alınıyor. Aracı taraflarca mutabakata varılan çerçevede esir takası yapacağız.Açıkladık.” dedi.
Her iki ülke vatandaşlarını gözaltına aldı
ABD’de bazı İran vatandaşları “yaptırımları delmek” ile suçlanırken, 5 Amerikan vatandaşı da “casusluk” teziyle İran’da gözaltına alındı.
İki ülke arasında esir takası yapılmıştı ve en son İran’da tutuklu eski ABD askeri ile ABD’de tutuklu İranlı bilim insanı eş zamanlı olarak Haziran 2020’de serbest bırakılmıştı.
Ekim 2020’de Namazi’nin casusluk suçlamasıyla yeniden 10 yıl hapis cezasına çarptırılan 85 yaşındaki İran-ABD vatandaşı babası Mohammad Bakir Namazi serbest bırakıldı ve “insani nedenlerle” ülkeyi terk etti.
İran ve ABD, Umman ve Katar’ın arabuluculuğunda uzun süredir esir takası müzakereleri yürütüyor.
